Türkiye'de deniz kaplumbağası yuvalama bölgeleri dışında ikinci kez yine Kuşadası kumsallarına yuva bırakan Caretta caretta cinsi iribaş deniz kaplumbağasının yavru çıkışları tamamlandı. 30 Haziran gecesi Kuşadası'nın Dünyaca ünlü Kadınlar Denizi plajına yuva yaparak yumurta bırakan Caretta, kendi cinsini plaja gelen binlerce ziyaretçiye tanıttı. Yumurtlama döneminin sona ermesiyle 98 yumurtadan çıkan 91 caretta ile bir anlamda da rekor kırılmış oldu.Caretta'ların yumurtlama dönemini takip eden Kuşadası Eko Sistemi Koruma ve Düoğa Sevenler Derneği(EKODOSD) Başkanı Bahattin Sürücü, “ Turizm sezonundaki turist yoğunluğu nedeniyle bir metrekare yer bulmanın bile çok zor olduğu Kadınlar Denizi plajı, günde yaklaşık 8 bine yakın yerli-yabancı turisti ağırlıyor. Böylesine kalabalık plajın şezlongları arasına gece 02.30'da çıkan Caretta, yuvasını kazıp 98 yumurta bırakarak tekrar denize dönmüştür. Plajın gece bekçisi Ali Uçar tarafından tesadüfen görülen carettanın yuva alanı, bekçi tarafından işaret konularak belirlenmiştir.EKODOSD tarafından gerçekliği saptanan yuva alanı hakkında Orman ve Su İşleri Bakanlığı 4. Bölge Müdürlüğü bilgilendirilerek işbirliği yapılmış, DEKAMER Müdürü Prof. Dr. Yakup Kaska'dan bilimsel destek alınmıştır. Kuşadası Belediyesi'nin katkılarıyla da yuva koruma altına alınmıştır. 64 gün devam eden yuva alanı koruma çalışmaları takip edilerek, son 20 gündür 50'ye yakın EKODOSD gönüllü üyesi tarafından geceleri nöbet tutulmuştur. Geçtiğimiz yıl Davutlar sahilindeki yuvada yapılan transfer işlemi Prof. Dr. Yakup Kaska'nın önerileriyle bu yuvada gerek görülmemiş ve büyük bir başarı alınmıştır. Zaman zaman sert esen rüzgar nedeniyle yuvaya gelen dalgalar, kumdan oluşturulan setlerle engellenmiştir. Yuva alanı üstündeki ışıklar AYDEM tarafından kapattırılmış, ancak çevrede birçok işletme ve turistik tesislerin ışığı olduğundan, yavrular geçtiğimiz yıl olduğu gibi kanal açılarak denize ulaştırılmıştır “ dedi.

Yumurtlama da yüzde 91 oranında başarı sağlandığına dikkati çeken EKODOSD Başkanı Bahattin Sürücü, “ İlk yavruların 41 adedi 57. Günde çıkmış, 58. Günde 3 yavru, 59. Günde 8 yavru, 60. Günde 3 yavru, 61. Günde 11 yavru, 62. Günde çıkış olmamış, 63. Günde 17 yavru, 64. Günde yuva açılmış 8 yavru daha çıkarak toplam 91 yavru denizle buluşturulmuştur. 98 yumurtadan 1 adedi gelişmemiş yavru, 3 adet ölü embriyo, 3 adet döllenmemiş yumurta çıkarak, % 91 bir başarı sağlanmış ve bir rekor kırılmıştır. Yuva alanı koruma çalışmalarında EKODOSD gönüllü üyeleri ve Kuşadası Belediyesinin çalışanlarının büyük emekleri olmuştur. Gerek tanıtım panosuyla gerekse EKODOSD gönüllülerince 64 günlük süre içinde 15.000'e yakın insan bilgilendirilmiş ve önemli bir duyarlılık ve farkındalık sağlanmıştır. Gece ve gündüz yerli-yabancı ziyaretçilere Carettalar hakkında bilgilendirmeler yapılarak, Caretta koruma bilinci oluşturulmuştur. Tek bir yuva alanının bu kadar çok ilgi çekmesini, yuvalama alanlarının dışında kalıyor olmasından kaynaklandığını düşünüyoruz. Yaptığımız tespitlerde ziyaretçiler arasında bayanların ve çocukların yoğun olması bizleri çok sevindirmiştir. Bayanların ilgisinin annelik dürtüsünden, çocukların ilgisinin caretta yavrularının küçük ve sevimliliğinden kaynaklandığını düşünmekteyiz. Bayanların ve çocukların ilgisi sayesinde önümüzdeki yıllarda Carettalar konusunda koruma bilincinin daha da artmasını bekliyoruz. Kuşadası Belediyesi'ne Carettalar konusunda kentin belirli noktalarına tanıtım ve bilgilendirme panolarının yerleştirilmesiyle ilgili müracaat edeceğiz. Türkiye'de deniz kaplumbağası yuvalama bölgeleri dışında ikinci kez yine Kuşadası'nda meydana gelen Caretta caretta yuvası için birçok kişi, kurum ve kuruluşlar katkıda bulunmuştur. Orman ve Su İşleri Bakanlığı 4. Bölge Müdürlüğü, Kuşadası Belediye Başkanlığı, DEKAMER, ve EKODOSD işbirliğiyle çok güzel bir çalışma gerçekleşmiştir. Orman ve Su İşleri Bakanlığı 4. Bölge Müdürlüğü'ne, Kuşadası Belediye Başkanlığı'na, DEKAMER Müdürü Prof. Dr. Yakup KASKA'ya, Kuşadası AYDEM'e, Kuşadası Kadınlar Denizi Plajı personeline, Kadınlar Denizi turistik işletmelerine, EKODOSD Gönüllü üyelerine ve yuvayı ziyaret eden binlerce yerli yabancı tüm ziyaretçiye çok teşekkür ederiz “ diye konuştu.

Orman ve Su İşleri Bakanlığı 4. Bölge Müdürü Rahmi Bayrak yaptığı açıklamad, “ Kuşadası'nda tek yuvadaki 98 yumurtadan 91 adet yavrunun sağlıklı bir şekilde denize ulaşması büyük bir başarıdır. Kuşadası'na gelen yerli-yabancı ziyaretçilerin carettalara olan ilgisi ve duyarlılıkları, deniz ekosisteminin bu önemli canlılarının geleceğini olumlu etkileyecektir. Bu konudaki koruma çalışmalarımız gerek üniversiteler gerekse sivil toplum örgütleriyle devam edecektir “ dedi. DEKAMER Müdürü Prof. Dr. Yakup Kaska ise, “ Kuşadası'nda 2 yıldan bu yana Caretta caretta iribaş deniz kaplumbağası yuva alanları tespit edilmektedir. Bu yuvalarla ilgili Orman ve Su İşleri Bakanlığı ve yerel sivil toplum kuruluşu EKODOSD'la işbirliği halinde çalışmaktayız. Ortalama yavru çıkış başarısı değişik kumsallar için %40 ile 70 arasında olduğu rapor edilmiştir. Bazı yuvalardan yavru çıkışı olurken bazılarının da hiç yavru çıkışı gerçekleşmeyebilmektedir. Kadınlar Denizi'ndeki yuvada 98 yumurtadan 91 yavrunun sağlıklı bir şekilde çıkması çok önemli bir sonuçtur “ diye konuştu.

ZAFER HACISALİHOĞLU
AYDIN