Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, kurbanlık fiyatlarına ilişkin, “Bu yıl kurban fiyatları illere ve canlı ağırlığa göre değişmekle birlikte hayvan başına büyükbaşta 2 bin 100 lira ile 9 bin 600 lira, küçükbaşta 250 lira ile bin 300 lira arasında değişiyor” dedi.TZOB Başkanı Şemsi Bayraktar, bu yılki kurbanlık fiyatlarını, kurbanlık hayvan miktarını ve üreticilerin beklentilerini değerlendirdiği bir basın toplantısı düzenledi. TZOB Genel Merkezi'nde gerçekleşen toplantıda Bayraktar, 15 Ekim'de Kurban Bayramı'nın başlayacağını belirterek, ülkemize hayırlı olmasını diledi. Türkiye ve diğer Müslüman ülkelerde Kurban Bayramı coşkuyla kutlanırken, bu dönemin kurban kesimi dolayısıyla et tüketiminin arttığı bir dönem olduğunu ifade eden Bayraktar, “Çok kısa zamana yığılan canlı hayvan talibi de çeşitli sıkıntıları beraberinde getirmektedir. Çok kısa süre içinde milyonlarca hayvan kurban olarak kesilmekte, bu talebi karşılamakta üreticiler zorlanmakta, ulaşım, barınma, kurban alanı sağlama gibi sorunlar da baş göstermektedir. Bütün bunlardan dolayı Kurban Bayramı'na hazırlanmak önemli bir olaydır ve ciddi bir organizasyonu ve çalışmayı gerektirmektedir” diye konuştu.Kurban Bayramı besiciliğinin ülkemizde yıllardır yapılan geleneksel bir yetiştirme yöntemi olduğunu söyleyen Bayraktar, “Türkiye'de Kurban Bayramı'nda 2 milyona yakın küçükbaş, 800 bin başa yakın da büyükbaş hayvan kesilmektedir” dedi.Kurbanlık satışlarının illere ve bölgelere göre farklılık gösterdiğini hatırlatan Bayraktar, kimi yerlerde canlı kilogram ve et fiyatı üzerinden, kimi yerlerde ise canlı hayvan üzerinden pazarlık yöntemiyle satış yapıldığını kaydederek sözlerine devam etti:“Ziraat odalarımızdan aldığımız bilgilere göre, bu yıl kurban döneminde hayvan fiyatları illere ve canlı ağırlığa göre değişmekle birlikte hayvan başına büyükbaşta 2 bin 100 lira ile 9 bin 600 lira arasında, küçükbaşta ise 250 lira ile bin 300 lira arasında değişeceği, canlı ağırlık fiyatının da büyükbaş hayvanlarda kilogram başına 9 buçuk ile 20 TL arasında, küçükbaşta kilogram başına 7 TL ile 18 TL arasında olacağı tahmin edilmektedir. Tabii bu fiyatlar bayram öncesi tahmini fiyatlardır. Söz konusu fiyatlar ancak kurban pazarında oluşacak fiyatlara referans olarak kabul edilebilir. Fiyatların iller bazında bu bayram genel olarak geçen yıla yakın seyredeceği tahmin edilmektedir.”2012 yılında 785 bin 134'ü büyükbaş, 1 milyon 976 bin 924 başı da küçükbaş olmak üzere toplam olarak 2 milyon 762 bin 58 baş kurbanlık kesimi yapıldığına değinen Bayraktar, “2013 yılında ise 1 milyon 645 bin 279 baş erkek büyükbaş, 3 milyon 526 bin 973 baş erkek küçükbaş olmak üzere toplam olarak 5 milyon 172 bin 252 baş hayvan bulunmaktadır. Görüldüğü üzere bu yıl ne ithalat yapılmasını ne de ‘hayvan bulamıyorum' sıkıntısını gerektirmeyecek kadar bir hayvan mevcudu söz konusudur” şeklinde konuştu.Bayraktar, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker'in “Yeterli kurbanlık hayvanımız var, kurbanlık ithal edilmeyecek” sözünün de üreticilerin ellerindeki hayvanları satması, mağdur olmalarının önlenmesi açısından üreticilerce olumlu karşılandığını bildirdi.Üreticilerin satılamayan hayvanlarının maliyetlerin altında yok pahasına ellerinden çıkmaması gerektiğine de dikkati çeken Bayraktar, “Et ve Süt Kurumu'nun üreticilerimizin satılamayan hayvanlarını bayram sonrasında uygun bir fiyata alması önem kazanacaktır. Bunun için yetkililerden beklentimiz, kurbanlıkları satamayan ve elinde kalan üreticilerimize yönelik belirleyecekleri alım fiyatlarını üreticilerimizin yaptıkları masrafları da dikkate alarak kurbana özel olarak belirlemeleridir. Bu durumda üreticilerimizin mağdur olmaları önlenecektir” değerlendirmesini yaptı.Kurban Bayramı'nın bu kadar çok hayvanın besiye alınması ve uzun süreyle bakılmaları dolayısıyla ekonomik olarak da ciddi bir hareketliliğe neden olduğunu bildiren Bayraktar, şunları söyledi:“Beslenme amaçlı hayvan alımları için ödenen paradan yem, veteriner hizmetleri, hayvanların satılması, satış yerlerinde yer kiraları ve kişisel masraflar, bu hayvanların nakilleri, kesimler için kasaplara ödenen para, derilerin satılmasına kadar birçok ticari faaliyet bu dönemde söz konusu olmakta ve bütün bunlar önemli bir yekun tutmaktadır. Kurbanlık için besiye alınan büyükbaş hayvanların ortalama 6 ay beslendiği düşünüldüğünde yem masrafı, hayvan başına tahmini olarak günlük 12,08 lirayı, 6 aylık 2 bin 174 lirayı bulmaktadır. Böylece kesilecek olan 800 bin büyükbaş kurbanlık hayvan için toplam 1 milyar 739 milyon 200 bin lira yem masrafı yapıldığı tahmin edilmektedir. Kurbanlık için besiye alınan küçükbaş hayvanların da en az 6 ay beslendikleri düşünüldüğünde, 6 ay süreyle hayvan başına 738 lira yem masrafı yapıldığı, 2 milyon baş küçükbaş hayvan için yapılan yem masrafının ise 1 milyar 476 milyon lira olduğu tahmin edilmektedir. Toplamda 2 milyon 800 bin baş kurbanlık canlı hayvan için üreticilerimizin 3 milyar 215 milyon 200 bin lira civarında bir yem masrafı yaptıkları, dolayısıyla bu kadar bir paranın yem sektöründe kullanıldığı tahmin edilmektedir. Bu rakam, besideki 3 milyon 526 bin 973 baş küçükbaş, 1 milyon 645 bin 279 baş büyükbaş hayvan için hesaplandığında küçükbaş hayvan için yapılan yem masrafı 2 milyar 602 milyon 906 bin 74 liraya, büyükbaş hayvan için yapılan yem masrafı 3 milyar 576 milyon 836 bin 546 liraya, toplamda 6 milyar 179 milyon 742 bin 620 liraya çıkmaktadır. Bunun yanında besicilerimiz besiye alınan hayvan bedeli, çoban, bakıcı, veteriner hekim ile ilaç, elektrik, nakliye ve benzeri birçok masraf da yapmaktadır. Yani yem haricinde önemli birçok masraf da söz konusudur.”Ortalama 400 kilogram canlı ağırlığa sahip büyükbaş hayvanın canlı kilogram fiyatının 11 lira civarında satılacağı düşünüldüğünde bayram süresince kesilecek yaklaşık 800 bin büyükbaş hayvana halkın ödeyeceği paranın 3 milyar 520 milyon lirayı bulacağını, bir küçükbaş hayvanın ortalama 600 liradan satılacağı düşünülecek olursa kesilecek yaklaşık 2 milyon baş küçükbaş hayvana halkın ödeyeceği paranın da 1 milyar 200 milyon liraya ulaşacağını anlatan Bayraktar, “Toplamda halkımızın 4 milyar 720 milyon lira gibi bir parayı kurbanlık almak için harcayacağı tahmin edilmektedir. Standartlara göre kesilmiş ve tuzlanmış yaş koyun derisi yaklaşık 5 lira civarındadır. Ortalama 2 milyon koyun kesildiği hesap edildiğinde küçükbaş hayvanların derilerinin ekonomik değeri yaklaşık olarak 10 milyon lirayı buluyor. 400 kilogramlık bir sığırdan ortalama olarak yaklaşık 60 kilogram civarında deri çıkmaktadır. Derinin kilogramı 2,5 lira olarak hesaplandığında kesilecek 800 bin baş büyükbaş hayvandan elde edilecek derinin değeri ise 120 milyon lirayı buluyor. Toplam olarak kurbanlıklardan standartlara göre elde edilecek derilerin ekonomik değeri de yaklaşık 130 milyon lirayı geçmektedir. Fakat kurbanlıklar çoğu yerde ehil olmayan kişiler tarafından kesildiği ve kesim sonrası saklama şartlarına uyulmadığı için deride ciddi olarak ekonomik kayıp oluşmaktadır. Bu kaybın yüzde 20-25'ler civarında olduğu tahmin edilmekte, bunun da ekonomik değeri yaklaşık olarak 26-32,5 milyon lira arasında değişmektedir” ifadesini kullandı.26-32,5 milyon liralık deri kaybının olacağını da kaydeden Bayraktar, “Kurban Bayramı'nda ekonomiye kazandırılan derinin değeri 97,5-104 milyon lira arasında olacaktır. Bununla birlikte hayvanların bağırsak gibi iç organlarının büyük bir kısmı da değerlendirilmeyip atıldığı için buradan da ciddi ekonomik kayıplar oluşmaktadır. Kurbanlık, deri satışları ve kasap harcamaları toplamı 4 milyar 950 milyon lirayı buluyor” diye konuştu.Kurbanlıkları satmak isteyen üreticilerin büyük şehirlerde her ilçede farklı olmak üzere kurbanlık satış yerlerine çadır kirası ödediklerini belirten Bayraktar, şöyle devam etti:“Fiyatlar ilçelere göre farklı olduğu için net bir rakam verilememekle birlikte, kalınan sürede harcanacak paraları da dahil edecek olursak önemli bir miktarda para buralarda harcanmaktadır. Üreticiler, Türkiye'nin dört bir yanından hayvanları büyük şehirlerdeki kurban satış yerlerine nakletmekte ve bunun için nakliye parası ödemektedir. Ayrıca satılan hayvanlar, bayramda kişilerin kesim yapacakları yerlere taşınmakta, bunun için de para harcanmaktadır. Kesilen hayvanların sayısal büyüklüğü dikkate alındığında, net rakam verememekle birlikte önemli bir nakil masrafının olduğu söylenebilir. Kurban bayramları son yıllarda kasaplar için önemli bir gelir kapısı olmuştur. Kasaplar, hayvan kesim, yüzme, parçalama gibi işler için küçükbaşta 50 lira, büyükbaşta ise 200 lira civarında para almaktadır. Büyükbaş kurbanların en az yarısının kasaplar tarafından ücret mukabilinde kesildiğini düşünecek olursak, 400 bin baş hayvan için ödenecek meblağ 80 milyon lirayı bulmaktadır. Aynı şekilde küçükbaşların yarısının kasaplar tarafından kesildiği düşünüldüğünde, 1 milyon baş küçükbaş hayvan için ödenecek meblağ 50 milyon lirayı bulmakta, toplamda kesim için ödenecek meblağ 130 milyon lira civarında olmaktadır.”Bayraktar, son olarak İslam dünyasının sıkıntılı bir süreçten geçtiğine de dikkati çekerek, “Milyonlarca Müslüman, her gün çatışmanın, iç savaşın, katliamın, kanın, gözyaşının hüküm sürdüğü, barışa hasret kalan bir ortamda yaşıyor. Milletimize ve tüm İslam âlemine huzurlu bir Kurban Bayramı diliyorum” şeklinde konuştu.

PELİN ÜZEK
ANKARA