UCM Savcılığı Filistin topraklarında işlendiği iddia edilen savaş suçlarını tahkik için soruşturma başlattığını duyurdu..
Mahkeme savcısı, savaş suçu gibi önemli iddialar için resmi soruşturma açarken, İsrail ve Abd eş zamanlı olarak mahkemenin yargı yetkisini tartışmaya açtı..
Burada ilginç olan husus, Mahkemenin hem Abd hem de İsrail'i aynı soruşturma konusu üzerinden karşısına alma cesareti göstermesi.
Uluslararası Ceza Mahkemesi; Roma Statüsü olarak bilinen kuruluş belgesi ile, savaş suçları, insanlığa karşı suçlar, soykırım suçları ve saldırı suçları konusunda yargılama yetkisi ile donatılmış olarak 2002 tarihinde kuruldu.
Roma Statüsüne göre, Mahkemenin yetkisi imzacı taraflar bakımından geçerli..
Filistin 2015 Ocak ayında Roma anlaşmasını imzalamış ve aynı tarihte 13 Haziran 2014 itibarı ile, Mahkemenin otoritesini kabul ettiğini beyan etmiş bulunuyor.
Roma Statüsüne göre;- taraf devletler hakkında- , Mahkeme savcısı, mahkeme görev alanındaki suçlar bakımından re'sen soruşturma yetkisine sahip..
Mahkeme, 2015 yılında başlattığı ön incelemede, soruşturmanın coğrafi kapsamını belirledi ve 5 Şubat 2021 tarihli kararında; Gazze, Batı Şeria ve Doğu Kudüs dahil olmak üzere diğer Filistin toprakları üzerinde işlenen savaş suçlarını soruşturmak için yargı yetkisine sahip olduğunu ve Filistin'i de Mahkemeye taraf devlet olarak- kabul etti.
Soruşturma için, makul ceza yargılaması temellerinin bulunduğu, adil, tarafsız ve bağımsız bir yargılama sürecine işaret etti.
Mahkemenin kuruluş amacını yerine getirmekten başka bir hedefi olmadığını da ekledi.
Soruşturma konusu kişilerin, üst düzey yetkililer ve en sorumlu kişiler olacağını beyan ederek, - ihsası rey- gibi, mağdurlara sabır telkin etti..
Burada iki nokta öne çıkıyor, savaş suçları da dahil olmak üzere insanlığa karşı suçlar bakımından , Roma Statüsüne taraf olmayan devletlerin, yargılamadan bağışık olma gibi bir konforları yok, bahse konu suçların mağduru muhatap devlet anlaşmayı imzalayarak ve de, yargı yetkisi bakımından -geriye dönük bir tarih belirleyerek -soruşturma için Savcılık makamını tahrik edebilir.
Bu nedenle, her ne kadar, -kapalı devre anlaşma ile İsrail korunmuş ise de-Mavi Marmara gemisi ile ilgili, saldırı yoluyla insanlığa karşı suçlar bakımından da soruşturma açılabilir, Mahkemenin görev alanına giren suçlar bakımından zaman aşımı yok..
Paralel soruşturmalar olarak, Arap Baharı, katliamları bakımından da, yarın, -orta doğunun istikrarsızlık halinin sona ermesi halinde- ilgili devletler de, UCM'ni harekete geçirebilirler..
Savcı Fatou Bensouda, mağdurlar için önemli bir adım atma cesaret gösterdi, çıkacak emsal bir kararla; yarınlarda, " Statü'ye taraf değiliz veya biz yaptık oldu" gibi kıvırtmalar yeterli olmayacak, insan etinin yendiği işgal sofralarının sorumluluğu ve sorumluları olacak..

Kazım Özkan