İngiltere ile serbest ticaret anlaşması imzalandığı açıklandı..
1838 yılında imzalanan - yine "serbest" tanımlı anlaşmadan yaklaşık 200 yıl sonra, yeni bir "serbest" serbest ticaret anlaşması yapılması; kulağa hem hoş geliyor, hem de eskisinin zaman konteksti bakımından, bazı tatsız hatıraları tazeliyor..
Osmanlının mali sisteminin çöküşü, 1838 tarihli yine İngiltere ile yapılmış olan "serbest ticaret " anlaşması ile başlar.
Bu anlaşma ile, o tarihe kadar, dış borç sorunu olmayan Osmanlı; İngilizlere önemli ticari imtiyazlar bahşetmişti.
İç pazarlarını İngiliz mallarına açmış, belge zorunluluğunu kaldırmış, iç ticarette vergilendirme konusunda yabancı tüccarlara yerli tüccarlar ile aynı imtiyazları tanımış, boğazları ikili serbest ticarete açmış, anlaşmayı sürekli olarak kabul etmişti....
Mısır Hidivi Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın tehditlerinden kaygılanan Mustafa Reşit Paşanın, zamanın Padişahına- "Sultan II. Mahmut" hasta yatağında- adeta zorla onaylattığı, bu anlaşma sonrası,
1875 Ramazan Kararnamesi ile maliyenin iflası ilan edilmiş, 1876 yılında, borç ödemeleri tatil edilmiş, 1881 Muharrem Kararnamesi ile de borç yönetimi dahil , iktisadi yönetim yabancıların inhisarına terk edilmişti..
Sonuç olarak, eski serbest ticaret anlaşması, Osmanlının mali çöküşünün adeta miladı olmuştu..
Bugünlerde, mali sistemimiz ne yazık ki, kırmızı olmasa bile sarı alarm seviyesinde gözüküyor.
Merkez Bankası rezervleri ekside, faizler yine zorunlu olarak medeni dünya seviyesinin hayli üstünde seyrediyor, kur atakları ile yıpranmış ekonomi, yeşil reçete ile yazılmış, acı ilaçlara ihtiyaç duyuyor,..
Değerli yalnızlık ikliminde bu anlaşmayı can simidi gibi görenler , mutlaka gerekli tedbirleri almışlardır.
Umalım ve temenni edelim, 1838'de yapılan anlaşmanın aynı isimle tekrarı, "tarihin tekerrürü" olmaz.
İngiltere'nin Başbakanı olan, Boris namlı " enteresan saç şekilli" zat'ın Osmanlı sulbünden gelmesi bir avantaj olacak mı, yakında anlaşılır..
Kendisi maceraya açık bir kimlik, - son olarak Kovid 19 virüsüne kafa attı, yoğun bakımlık oldu.- büyük dedesi Ali Kemal de, milli mücadeleye düşman. Kuvayı Milliye'ye ve Atatürk'e sert muhalefet etmiş koyu bir İngiliz muhibbiydi. büyük dedesine ne kadar çektiği konumuz dışı, köprülerin altından çok sular geçti, ama tarihin, -günümüze hatırlatmalar yapmak gibi şakacı tarafı da var..!!
İstiklal Mücadelesine hainlik etmiş birinin torunu ile neredeyse Osmanlıyı hatırlatan " serbest ticaret" anlaşması yapmak da , tarihin "dramatik" yoğunluklu bir ironisi gibi..!!



Bahattin Kalın